Kamil M. Kaczmarek

Socjologia klasyczna - zagadnienia

Zarys programu (zagadnienia egzaminacyjne) z przedmiotu socjologia klasyczna

Z racji ograniczonego czasu wykładu zagadnienia, które się na nim nie zmieszczą, studenci muszą opracować samodzielnie.

1. Hegel:

- teoria budowy społeczeństwa

- koncpcja Ducha obiektywnego:

- prawo, moralność, obyczajność (rodzina, społeczeństwo obywatelskie <system potrzeb, system sprawiedliwości, korporacje i policje>, państwo)

- stany społeczne i kryteria ich wyróżnienia,

- teoria zmiany społecznej:

- chytrość ducha (cel zmiany i główne środki, czynniki zmiany)

- społeczna rola bohaterów i jej błędne ujmowanie (perspektywa kamerdynerska i psychologizująca, bakalarska).

2. Comte

- statyka społeczna (uwarunkowania jednostkowe, struktura rodziny, podział pracy i rola rządu)

- dynamika społeczna (czynniki ewolucji społecznej, prawo trzech stadiów)

- cechy myślenia teologicznego, metafizycznego i pozytywnego

- metody socjologii

3. Spencer

- stronniczości zagrażające socjologom (wypływająca z wychowania, patriotyczna i antypatriotyczna, klasowa, polityczne, teologiczna i antyteologiczna)

- budowa społeczeństwa: wykształcane w procesie rozwoju systemy (kierowniczy, produkcyjny, dystrybucyjny etc.)

- rozwój a ewolucja: rywalizacja i podbój jako mechanizm przechodzenia na wyższe stopnie złożoności, 3 wymiary rozwoju, 2 środowiska adaptacji

- klasy i typy społeczeństw (proste złożone, podwójnie, potrójnie złożone, wojownicze, produkcyjne, ‘poprodukcyjne’)

4. Marks

- struktura społeczna: składniki i zależności (baza i jej składniki, nadbudowa, świadomość społeczna)

- klasy społeczne (3 kryteria wyróżniania klas, klasa w sobie i dla siebie, walka klas)

- teoria alienacji (4 formy) i wartości dodatkowej

- ideologia (jako fałszywa świadomość i idealizm)

5. Weber

- teza o etyce gospodarczej

- władza i panowanie (rodzaje uprawomocnienia)

- klasy społeczne (posiadania, zarobkowania, k.społeczne) i stany (władza, szacunek)

- typy idealne (jak się je tworzy, do czego służą) i obiektywność (prawo do jednostronności, obowiązek ‘koszerności’)

- wartości, kultura, racjonalność

6. Pareto

- teoria elity i cyrkulacji elit (objawy degeneracji elit, powstanie elity aspirującej, izolacja czy kooptacja)

- teoria działań pozalogicznych (główne rezydua i derywacje)

7.Durkheim

- koncepcja faktów społecznych

- społeczeństwo mechaniczne a organiczne (podział pracy a świadomość społeczna)

- samobójstwo jako zjawisko społeczne (główne uwarunkowania, rodzaje)

- koncepcja religii (sacrum, funkcja integracyjna, faktyczny przedmiot kultu).

8. Simmel

- forma i treść zjawisk społecznych

- formy podrzędności i nadrzędności

9. Toennies

- wspólnota a stowarzyszenie (3 poziomy wspólnoty, ich lokalizacja typ autorytetu etc., typowe przejawy stowarzyszenia).

10. Scheler

- relacja między czynnikami realnymi a duchowymi

- resentyment jako zafałszowanie nowożytnej moralności